به نقل از «قدس آنلاین»

زیارت، حتی پس از مرگ؛ «انعکاس انتقال اجساد در حرم‌های مطهر در سفرنامه‌ها» به روایت دکتر سعید طاووسی مسرور

تاریخ انتشار: ۴ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۶۲۸۹۲

انتقال اجساد به حرم‌های مطهر کشور عراق اما موضوعی باسابقه است. آن قدر باسابقه که انعکاسش را در سفرنامه‌هایی که چند سده پیش هم نوشته شده، می‌توان دید. همین سوژه، موضوع سخنرانی دکتر سعید طاووسی مسرور، عضو هیئت علمی فلسفه و کلام دانشگاه علامه طباطبایی در همایش بین‌المللی الهیات زیارت بود. دکتر طاووسی در این همایش، به سخنرانی با موضوع «زیارت پس از مرگ: انعکاس انتقال اجساد به حرم‌های مطهر در سفرنامه‌ها» پرداخت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دکتر طاووسی دفن جنازه‌های شیعیان در مجاورت قبور ائمه(ع) را جلوه‌ای از تلاش برای حفظ ارتباط با امامان معصوم(ع) همچون دوران حیات، حتی پس از مرگ دانست.

وی مسئله انتقال اجساد و دفن آن‌ها در اماکن مقدس را دارای سابقه‌ تاریخی طولانی دانست که نباید آن را محدود به سده‌های اخیر دانست. مبنای دینی و الهیاتی انتقال اجساد، نخستین موضوع مورد طرح دکتر طاووسی در این نشست بود؛ اینکه اساساً آیا استحباب این موضوع، دلیل شرعی دارد یا نه؟

دکتر طاووسی با اشاره به تحقیقات خود، روایت‌های مربوط به انتقال اجساد را مختص به نجف اشرف و قبرستان وادی‌السلام دانست و گفت: بر اساس نتایج بررسی‌های من روایتی ندیدم که توصیه به دفن اموات در کربلا و سایر عتبات معصومین(ع) به غیر از نجف و قبرستان وادی‌السلام بکند.

وی در ادامه به مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در دفن اموات در عتبات عالیات پرداخت و عنوان کرد: نخستین دلیل توسل به الهاماتی بود که بزرگان و علما در عالم خواب می‌دیدند. عمدتاً مضامین این رؤیاها تقدیس و تکبیر حرم‌های ائمه معصومین(ع) به خصوص حرم حضرت سیدالشهدا(ع) بود. با توجه به نقل چنین رؤیاهایی و توصیه برخی بزرگان و به استناد «کلهم نور واحد» اموات در حرم‌های مطهری غیر نجف اشرف و قبرستان وادی‌السلام نیز دفن می‌شدند.

وی در ادامه یکی دیگر از دلایل انتقال اجساد به شهرهایی مانند مشهد و قم را مسائل سیاسی معرفی کرد. با این همه اما طاووسی معتقد است عمده انتقال اجساد شیعیان به نجف اشرف، وادی‌السلام و کربلا بود و این انتقال تا اواخر حکومت قاجار هم ادامه داشت.

دکتر طاووسی در ادامه به بررسی رویکرد علما در قبال انتقال اجساد به عتبات عالیات و اماکن مقدس پرداخت. وی گفت: گروه اول مشوق انتقال اجساد بودند؛ چرا که این کار را به نوعی ابراز وجود شیعه در داخل سرزمین‌های عثمانی می‌دانستند. گروهی دیگر از علما هم هر کدام به دلایلی مخالف این حرکت بودند. برای مثال مرحوم شیخ جعفر شوشتری انتقال جسد را به خاطر تأخیر در تجهیز و تدفین میت حرام می‌دانست. یا مرحوم علامه مجلسی ظاهراً به دلیل ملاحظات امنیتی و سیاسی موجود در حکومت عثمانی با انتقال اجساد مخالف بود.

انتقال اجساد از هند به کربلا

انعکاس این حرکت شیعیان در سفرنامه‌ها، موضوع محوری این سخنرانی بود که در ادامه به آن پرداخته شد. نخستین سفرنامه‌ای که دکتر طاووسی بدان اشاره کرد، سفرنامه‌ای است که توسط «مادام ژان دیولافوا» نوشته شده است. ژان دیولافوا به همراه همسر خود در سال‌های 1881 و 1882 در ایران حضور داشتند. در این سفرنامه توصیف نسبتاً دقیقی از انتقال اجساد وجود دارد. خانم دیولافوا در این سفرنامه به شهادت امام حسین(ع) در کربلا اشاره می‌کند و درباره انتقال اجساد از هند و ایران به کربلا سخن می‌گوید. ژان دیولافوا این حرکت را نشان از اعتقاد راسخ شیعیان به امامان خود می‌داند.

سفرنامه سیف‌الدوله قاجار یکی دیگر از سفرنامه‌هایی بود که دکتر طاووسی به آن اشاره کرد. در این سفرنامه سیف‌الدوله از سفر خود به شهر کربلا این گونه نوشته است: شهر کربلا از جهت تنگی مکان، کثرت مردم و بسیاری دفن اموات همیشه هوای این ولایت متعفن است. در واقع این ملک مدفن است نه مسکن.

دکتر طاووسی در ادامه افزود: علاوه بر سفرنامه‌ها، برخی کتاب‌های پژوهشی که به معرفی تشیع پرداخته‌اند نیز به موضوع انتقال اجساد اشاره دارند. وی مقاله‌ای که توسط دکتر صبری آتش با عنوان «مرگ در رابطه ایران و عثمانی قرن 19» نوشته شده را یکی از غنی‌ترین منابع برای بررسی انتقال اجساد از ایران به عراق دانست. صبری آتش در این مقاله با استفاده از سفرنامه‌ها و اسناد موجود، ابعاد مختلف این مسئله را موشکافی کرده است. بعد اقتصادی انتقال اجساد یکی از این ابعاد است. در کنار واردات فرش و ابریشم، واردات جنازه به عثمانی از ایران نیز تجارتی سودآور برای عثمانی محسوب می‌شده است. هزینه ورود جنازه به سرزمین‌های عثمانی، هزینه حمل و نقل در داخل عثمانی و در آخر هزینه تجهیز و تدفین جنازه از جمله درآمدهایی بود که دولت عثمانی از طریق انتقال اجساد بدست می‌آورد. به همین جهت بود که عثمانی با ورود اجساد مخالفت نمی‌کرد. البته دولت عثمانی با برگزاری تشریفات دفن که با علم کردن پرچم و عزاداری همراه بود برخورد می‌کرد.

مسائل بهداشتی حمل جسد، بحث قرنطینه و ممنوعیت انتقال جسد هنگام شیوع بیماری‌های خاص از دیگر مباحث مرتبط با انتقال اجساد بود که دکتر طاووسی به طور مختصر بدان اشاره کرد.

منبع: روزنامه قدس

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: انتقال اجساد سفرنامه ها وادی السلام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۶۲۸۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انعکاس مظلومیت کودکان غزه در ادبیات مقاومت

به گزارش خبرگزاری مهر، علیرضا قاسمی‌فرزاد ظهر چهارشنبه در اختتامیه دومین جشنواره ملی شعر و داستان کودک و نوجوان «دوست من کتاب»، گفت: باید به تاریخ و تمدن کشور و آنچه در طول قرون به یادگار مانده افتخار کنیم، در دوران دفاع‌مقدس، ادبیات کهن حس تعلق خاطر به ارزش‌ها و اعتقادات را در رزمندگان نوجوان و جوان تقویت کرده بود.

وی افزود: امروز اگر کشور ما با ثبات و امنیت است، مرهون تلاش گذشتگان و نسل حاضر است که توانستند در راستای حفظ و اعتلای فرهنگ ایران‌اسلامی مؤثر واقع شوند.

قاسمی‌فرزاد ادامه داد: اساساً شخصیت و تربیت در سنین کودکی، پیش‌دبستانی و دبستان که فطرت انسانی پاک است، تأثیر بسیاری می‌پذیرد.

وی اضافه کرد: در دوران کودکی و نوجوانی آنچه را که در قالب شعر و داستان فراگرفتیم در وجود تک‌تک ما نهادینه شده است و آنچه که در کنار ادبیات و کتاب به دست آوردیم نباید از یاد ببریم.

استاندار همدان گفت: هنر در قالب شعر، داستان، نقاشی، خوشنویسی و فیلم می‌تواند مفاهیم بسیار ارزشمندی در وجود انسان نهادینه کند.

وی بیان کرد: از همه کسانی که در عرصه‌های فرهنگ‌سازی برای کودکان تلاش می‌کنند، همچنین از پیشکسوتان حاضر در جمع قدردانی می‌کنم.

قاسمی‌فرزاد تصریح کرد: فعالان فرهنگ‌ساز در حوزه کودکان و نوجوانان نسبت به فرهنگ ملی و اعتقادی، توجه ویژه داشته باشند.

وی اظهار داشت: شعرای بزرگی در طول قرون همچون حافظ، سعدی و باباطاهر داشتیم که سرآمد هستند و در دنیا نظیر ندارند، این بزرگان افتخارات فرهنگی و ادبی ما به شمار می‌روند.

قاسمی‌فرزاد گفت: برای تداوم این زنجیره باید در نسل‌های امروز و فردا این گنجینه گرانبها حفظ شود، به طوری که ادبیات فاخر فرهنگی را با زبان ادبیات روز منطبق و به کودکان و نوجوانان آموزش داد.

وی عنوان کرد: فضای مجازی آسیب بزرگی است که در خلال آن، محتوای هجو و نامربوط که با فرهنگ ما همخوانی ندارد؛ به جوانان و نوجوانان منتقل می‌شود.

قاسمی‌فرزاد ادامه داد: ادیبان، شاعران و نویسندگان با روش‌های نوآورانه می‌توانند بین نوجوانان و جوانان و فضای مجازی فاصله ایجاد کنند.

وی اظهار داشت: یاد کودکانی که در این ایام زیر بمباران‌های شنیع‌ترین افراد به خاک و خون کشیده شدند را گرامی می‌داریم. در طول حدود هفت ماه بیش از ۳۴ هزار انسان که نیمی از این تعداد کودک بودند به شهادت رسیدند.

استاندار همدان گفت: کودکان مظلوم غزه نباید فراموش شوند، بلکه مظلومیت کودکانی که بی‌گناه به خاک و خون کشیده شدند در ادبیات مقاومت انعکاس یابد.

وی افزود: امروز ایران‌اسلامی افتخار دارد به برکت خون شهدا در مقابل مستکبران بایستد از همین رو نقش شعرا و نویسندگان در تقویت و انتقال این فرهنگ بسیار حیاتی است.

کد خبر 6094530